Замонимиз неъматларидан фойдаланган ҳолда, бугунги кунда одам 8 соатлик иш вақтини дам олишсиз, меҳнат таътилисиз ва нафақасиз хаёлга ҳам келтира олмайди. Aммо нисбатан яқин ўтмишда, ўтган асрнинг бошида, вазият бутунлай бошқача эди. Эксплуатация синфларининг эксплуататорларга муносабати даҳшатли бўлган, шунингдек, маърифат ғояларига зид келарди.
1817 йилда инглиз тадбиркори, файласуф ва ўқитувчиси Роберт Оуэн «8/8/8» қоидасини қуйидагича баён қилди: «Саккиз соат – бу меҳнат. Саккиз соат дам олиш. Саккиз соат – уйқу». Aмерика ва Европа фабрикаларида иш куни 12 соатдан 15 соатгача бўлганлиги сабабли, бундай фикрлар ижтимоий резонанс келтириб чиқарди.
Фақат 1866 йилда Халқаро ишчилар ҳамкорлиги конгрессида Карл Маркс ва Фридрих Энгельс яна 8 соатлик иш кунини киритишни таклиф қилишди. Натижада, 1 май куни Чикаго ва AҚШда оммавий иш ташлашлар ташкил этилди. Уларнинг иштирокчилари иш вақтини қисқартиришни, болалар меҳнати бекор қилинишини ва ижтимоий кафолатлар берилишини талаб қилдилар.
Ушбу тадбир ҳукуматларни ён босишга мажбур қилди. Мексика дунёда биринчи бўлиб 8 соатлик кунлик иш бўйича қонун қабул қилди. Россияда бундай иш куни совет ҳокимияти ўрнатилгандан кейингина жорий этилди. Болалар меҳнати ҳам бекор қилинди, ижтимоий кафолатлар пайдо бўлди ва завод ишчиларига муносабат сезиларли даражада яхшиланди.
Манба: https://billionnews.ru/9141-pochemu-rabochiy-den-sostoit-imenno-iz-8-chasov.html
olympic.uz
