Кўплаб мутахассислар фикрига кўра, замонавий турмуш тарзи миянинг кулранг моддасига салбий таъсир қилади ва инсон ақлий салоҳиятини камайтиради. Яхшиямки, бу жараён қайта тикланади.
Сўнгги изланишларга кўра, ҳар қандай гаджет ва ҳатто баланд мусиқа ҳам сизни асабийлаштириши мумкин. Бунинг олдини олиш учун ўз устингизда кўп ишлашингиз керак бўлади.
Жисмоний фаолиятнинг етишмаслиги
Жисмоний фаолликнинг етишмаслиги нафақат юрак хасталиклари, семириб кетиш, депрессия, балки деменцияга ҳам олиб келиши мумкин. Пассив турмуш тарзи миянинг когнитив функцияларини пасайтиради, мунтазам жисмоний машқлар эса, аксинча, хотира ва ўрганиш қобилиятини яхшилайди.
Кўп вазифали
Бошқа вазифаларни бажараётганда, смартфондан фойдаланиш мияга таъсир кўрсатадиган яхши одат эмас. Массачусетс технология институти неврологи Эрл Миллер сўзларига кўра, «мия кўп вазифаликка тайёр эмас, у бир вазифадан иккинчисига жуда тез ўтади».
Бу муқаррар равишда фикрлаш жараёни сифати пасайишига олиб келади. Бундан ташқари, кўп вазифалилик стресс гормони ҳисобланган кортизол даражасини оширади. Aдреналин кўтарилади, бу мияни ҳаддан ташқари қўзғайди ва фикрларда тартибсизлик келтириб чиқаради.
Aхборотнинг ҳаддан ташқари юкланиши
Ҳар куни хабарлар, билдиришномалар ва электрон почта хабарларига жуда кўп эътибор берамиз. Таркибнинг танаффуссиз оқими, агар назорат қилинмаса, стрессга олиб келиши мумкин. Лондонлик психология профессори Гленн Уилсон, биз аниқ бир вазифага эътибор беришга ҳаракат қилаётган ва электрон почтамизда ўқилмаган хат мавжуд бўлган вазиятда IQ даражаси 10 бирликка камайишини аниқлади.
Пассив турмуш тарзи
Калифорния университети маълумотларига асосланиб, ўтириб ишлашга кўниккан турмуш тарзини олиб борадиган одамларнинг аста-секин хотира учун жавоб берадиган мия тўқимаси юпқалашади. Aгар «ўтириш» даврини қисқартирсангиз, масалан, кўпроқ юриш, тик туриб ишлаш, машқ бажариш ва ҳоказоларни бажарсангиз, вазиятни тўғирлашингиз мумкин.
Ўзаро таъсир экрани
Замонавий одам турли электрон қурилмалар ёрдамида маълумотни қабул қилишга мажбур бўлади, бу жонли мулоқот вақтини қисқартиради. Шу билан бирга, Мичиган университети томонидан ўтказилган тадқиқот шуни кўрсатдики, бошқа одам билан атиги ўн дақиқалик суҳбат хотирани яхшилайди. Aммо шахсий муносабатлар етишмаслиги, аксинча, мия имкониятини чеклайди. Гаджет экранлари олдида ортиқча вақт сарфлаш нафақат интеллектуал қобилиятга, балки одамнинг ҳиссий ҳолатига ҳам салбий таъсир қилади.
Наушникдан фойдаланиш
Наушникда мусиқани баланд овозда доимий тинглаш фақатгина карликни келтириб чиқармайди. Кекса одамларда, масалан, эшитиш ҳалокати, масалан, альцгеймер каби ақлий муаммолар юзага келади. Ушбу касаллик билан мия атрофда нима содир бўлаётганини тушуниш учун кўп ҳаракат қилиши керак ва у эшитилганларни хотирада сақлай олмайди. Шунинг учун наушник овозини пасайтиришингиз керак. Бу эшитиш ва мия соғлиғини сақлашнинг ажойиб усули.
Бедорлик
Нотўғри уйқу кайфиятнинг ёмонлашишига, бош оғриғига, хотира бузилишига ва гормонал номутаносибликка олиб келиши мумкин. Олимлар таъкидлашича, уйқусизлик мия ҳажмини камайтириши мумкин. Aгар миянинг дам олишига йўл қўймасак, у ёмонроқ маълумотларни қайта ишлай бошлайди, нейрон алоқаларни ўрнатади ва токсинларни олиб ташлайди.
Aгар одам уйқусиз бўлса, у фикрлаш жараёнини секинлаштиради ва диққатни жамлашни ёмонлаштиради, бу янги билимларни ўзлаштиришга тўсқинлик қилади. Етти-саккиз соатлик уйқу миянгиз тўлиқ тикланиши учун зарур бўлган минимал миқдордир.
Манба: https://life.ru/p/1323527
