Бугунги кунда спорт қадимги Юнонистонда антик даврда пайдо бўлган деб ишонилади. Кенг тарқалган спорт беллашуви Олимпия ўйинлари – бунга далолат бўладими? Aммо маълум бўлишича, спорт мусобақалари милоддан аввалги 776 йилда бўлиб ўтган биринчи Олимпия ўйинларидан анча олдин мавжуд бўлган. Мисрда улар тенг даражада ривожланган. Қабрлардан топилган кўплаб расмлар шундан гувоҳлик беради.
Мисрда ҳамма спорт билан шуғулланган: фиръавндан тортиб сарой аъёнларигача. Фақат мусобақалар турлари бошқача эди.
Жанг қилиш, масалан, зодагонларнинг имтиёзи эди. Жангчилар асосан спорт билан шуғулланишган. Уларнинг жисмоний тайёргарлиги фиръавн ва аъёнлар томонидан қатъий назорат қилинган.
Сақланган расмлар шуни кўрсатадики, Миср кураши замонавий эркин курашга ўхшайди. Аммо унинг аниқ қоидалари ҳанузгача номаълум. Лекин ишонч билан айтиш мумкинки, курашда нафақат Қадимги Миср аҳолиси, балки бошқа мамлакатлардан келган меҳмонлар, шунингдек ҳакамлар ҳам иштирок этишган. Қизиғи шундаки, учрашувнинг аниқ натижаларига қарамай, хорижлик курашчилар доимо мағлубиятга учраган, деб тасвирланган.
Мединет Aбуда, Рамзес III ибодатхонасида топилган расмда қизиқарли манзарани кўришимиз мумкин: мусобақа томошабинлари, фиръавн, сарой зодагонлари ва чет эллик фахрий меҳмонлар. Ҳакам рухсатсиз қабул қилишни сўраган Миср вакилига мурожаат қилади: «Эҳтиёт бўлинг – сиз фиръавн қаршисида турибсиз, у сизнинг ҳукмдорингиз».
Ёғоч қиличбозлик ҳам машҳур эди. Биринчи марта ушбу спорт тури Янги Қироллик ёдгорликларида тасвирланган. Қиличбозлар ҳам полвонлар сингари жангчилар саналган.
Фиръавнлар асосан камондан ўқ отишни хуш кўрар эдилар. Бироқ, кўпинча бу спорт овнинг бир қисми ҳисобланарди. Бундай хавфли ва ҳалокатли севимли машғулотни тушуниш осон. Фиръавнлар Ер юзидаги илоҳлари вакилларини тасвирлашган, яъни улар ўз халқини душмандан, жумладан, ёввойи ҳайвонлардан ҳам ҳимоя қилиши керак эди.
Қадимги Мисрда балиқ ови спорт ҳисобланган. Балиқ овлаш жараёнидан бир нечта деворий расмлар топилди. Бу «икки тишли қамоқ» деб номланган иккита илгакли махсус қурол ёрдамида амалга оширилди.
Фиръавн ов қилишдан ташқари, сузишга қизиқишини кўплаб манбалар исботлади. Шунинг учун, болалигидан бошлаб, бошқа сарой аъёнлари фарзандлари ҳас ушбу спорт турини ўрганган.
Aлбатта, юқорида айтилганлар Қадимги Мисрда кенг тарқалган барча спорт турлари эмас. Aслида, югуриш ва узунликка сакраш, ҳатто гимнастикага ўхшаш нарсалар ҳам бўлган. Мақбаралардан биридан ҳиндлар падма-асака деб номлайдиган оёқ мушакларини кучайтирадиган машқлар акс эттирилган тасвир топилди. Мисршунослар буни «йога» деб номлашган.
Қуйидаги расмларда мисрликларнинг спорт билан шуғулланаётгани тасвирланган бир нечта суратларни кўришингиз мумкин.
olympic.uz
